Monday, December 26, 2005

Muthoomi muugi, tugutigiriire Kamaanja e njira-ini magatungane na Kabaca wa Gitati....

Nîkîo Kabaca niakiumagarire o gatene, akîgera gatukainî ka Muroki akîgura tuthigara twa kîng’ori agithiî magatungane na Kamaanja. Muroki amuona akîrika kumuhunga ndeto ota urîa amenyerete. Nikwîrîkanaga ati gutirî maundu maingî mangîonekire Marobo ona kana Gîthooko na Muroki ndamenye. Rîtwa rîake rîa guciarwo nî Nduati wa Nuthu. Atwiirwo Muroki ni urîa amenyerete kurokaga mîciî akîgura cuba na ndebe na thuburia nguru. Hau niho ambîrîirie biacara. Na riu aari na nduka igîri na tu-kiociki tuigana una aakomborithagia.

‘Wathii ku tondu wakiŭma ta tothi ya hìhio?’ Muroki akiuria.
‘Ndakinya o haha murimo ndithiite kunene.’ Kabaca agicookia.
‘Kai kwi naki na ndŭnyŭ ni ya ruciu, na njŭŭa niiragikuirwo ira?’ Kabaca endagia njŭŭa na nioikaine wega biacaraini iyo.
‘Tiga kwenda kŭmenya muno reke ciume na eene ningi wee wahota kŭgŭtha îkiuma irima.’
‘Gîthiì no umenye njŭŭi maingî. Gŭtituka itamenyete kuria warora. Thii uuke ni ngukwira.’ Muroki akimumagaria naicio.

Kabaca agithii agithekaga ni kumenya ati uguo Muroki amwirire wari uhoro wama. Muroki ahungaga uhoro ta kameme ona kiria murariite hwai niangiakwirire kiroko. Magitunganire na Kamaaja miaraho ya ciuri, ni thutha wa mburi ciaumagara na mbere ya miaraho ya gathirange. Makîîrana maringîrire maguru handu ha gweterera ngaari. Ningi ngaari muthenya utari wa thoko ti nyoneki uguo. Na gwakîri o tene. Makiambata na njira ya Mŭtuuyaini, magiikŭrŭkirira Gathatu makihituka githii gia kahuwa kia Muthundo magikinya matukaini ma Mukoma. Hau niho manyuire thota hehu tondu niho thitima ciakinyite. Murimo wa Githooko thitima niciathatire. Kwirikanaga mbeca cia buronjekiti ya thitima ciaigagwo akautini yekiragwo thairi ni Muroki na cibu na uhoro ucio watigiirwo DO. Makinyua thota Kamanja niaheire wakinîwe uhoro kuringana na uria ecirîtie. Akimwira ati endaga mathiî nigetha monane na Mugeeci na nigetha amuuhe na arore kana hihi etikirwo nigetha agithondeke ndeto ikoniî ruracio na uhiki.

‘Wakinî, ndia ndiku îroragwo na ikinya rimwe, na gutirî hîndî ya gwithamba îî heho angikorwo niutuite ciira ati ukurîithia gîtuambainî kia Ngatia-rî, niî no ngwîrire ningukugitîra harîa nguhota. No ukimenye ati wee nîwe mukui niî ndî wa kwamukiria tondu kienjagwo mwene oiga.’ Kabaca akiira murata-we.‘Uguo ningumenya, ndirî na guoya tondu gakiyoha niko koi uria karîina. Niî njugaga ati undu no uria...............

Rumirira rugano ti ruthiru.

Sunday, December 25, 2005

MUGEECI WA KAMAANJA

Njamba nìyakiumagarire ìrorete na kwaa Mŭgeci. Ndaarì na kìeha tondu oigaga ati gŭthiì ni kuona, na mŭtŭŭri mŭno ndagaga.Tondu hihi tŭtirì hamwe, reke ngŭhe ŭhoro tŭtwarane. No nyambe ngŭŭmìrìrie ngwìre ati tondŭ kŭrìa tŭrorete nì kŭraya-rì, wee ndŭgathethŭke. Na wona ta ngŭhanyŭka ŭnjììre. Tondu mìtacŭ ndìkiiganainio.Ndìrakŭhe ŭhoro wa mwanake ŭgwìtwo Kamaanja. Kwao nì itŭŭra rìa Marobo hakuhì na Gìthooko. Nì mŭrìmo ŭŭrìa ŭngì wa Gìthaanjì. Gìthaanjì nì rŭŭì rwa kana uumììte Gìthongo ŭrorete Kìa Wandia. Kamaanja aari mwanake mŭceke. ŭceke ŭria ŭhaana ta mŭrimŭ. Nìkwerìkanaga atì nìangìehithire na itimŭ riake na ndŭmuone. No kìu no kìigaathi. Indi we, ha gŭcekeha aarì mŭceke. Ti kaingì angìoimagarire kwìna rŭhuho na ndakue mahiga eyongerere ŭritu. Muitha ona acekeha ta rŭkonda aari ngŭrŭ ta njeege ìnyite nì mŭtego. Nì oìkaine rŭngathio, ŭrŭme ona nguthi na riika riake nìrìamŭtììte nì gìtŭmi kìu. Kamaanja ndangìateire mahinda make na kwaria cia andu aria angì. Oigaga njukŭ na mucene ni mìgathì ya aka.Ona Kamaanja acekeha ŭguo ndagììte kŭgia na ŭthiu wa kwiyŭmbanira. Aari na thithi mŭkeŭku. Akagia na maitho mahanaga ta marona mŭndŭ kinya ngoro thìiniì. Angiakŭrorire ndaabucagia na ti andŭ aingì mahotaga kŭmŭrora na matiinamie maitho. Aarì na mìromo mìcomoku hanini, thia nyumiru, maniuru maambe, na matu mategaga ruhuho na heho. Ungiamuonire uthiu wi wiki no uuge ni theeru wona. Nikio nietagwo ni andu ‘thithi wa ngima.’No gutiri mundu ungietire kumwita uguo akiiguagwo niwe. Macharia wa Kimaachia amwitire uguo agikoma thibitari ciumia igiri. Kwirikanaga ati ni Ngai waregire naake aari wa kwambata. Hau nooho aarutire wathe wake na nikio ona umuthi athiaga agithuaga ta kuguru kumwe gwi gukuhi. Macharia eraga andu ati ni ngaari yamuguthire na ikiura. Nogetha erute thoni cia uria ahurirwo ni Kamaanja. Ona Kamaanja acekeha uguo aari murathime na njira ingi. Ngai ni Mugai na ndangikuhe ukomanie na ningi ndangikuima kaimana. Kamaanja ona gutwika ndangiaihuririe nyama mukuha, aari murathime na thiaka. Kwirikanaga ati Kamaanja akirua muruithia aamwiraga ati eherie guoko nigetha akirikirio, no nake Kamaanja akarigwo niki kiraria kingi tondu we enyitite njohero na moko meeri. Muruithia ndonete thiaka munene uguo, na ndaari wa njiigo ni aruithitie aingi, oonaga taari guoko anengeragwo.Hau tiho tuuma,Kamaanja niagithiire akioe Kabaca wa Gitati wakiniwe, tondu niwe maceeraga nake. Marikanirite macemanie Kianduma magomano ma njira ya Marobo na Mutarakwa. Kamaanja ti guoya aari naguo no ni kumenya ati mundu umwe ndehagirirwo njira. Nikio niakunyiire wakini-we ndeto iria endaga guthii gukundia Mugeci. Kabaca hake nionete na mauthi ati njamba niyacucitwo ni wendo wa Mugeeci. Ni aikaraga akihoyangaga kirira gikonii uuhi na agaikagia tumiario twa guthima woni wa Kabaca hari ndeto iyo. Na tondu mundu mugi ndari muhere wa uhoro, Kabaca ndangietire gŭthahia ndeto iyo, tondu ya gwithurira ndiri gorwe. We Kabaca aikaraga athimiire oro uguo etereire ciume na eene. Rumirira rugano tiruthiru................

KIAMBIRIRIA NGWACI NYIINGI
Muthoomi muugi, wi munyite ugeni rurenda-ini ruru. Ndina wihooko ati nitugutwarana hamwe rugendo-ini. Ndugathethuke tondu haria tuguthii he gatagiria. Ndigukuhumithia, ngugutwara o kahora. Ndukahikike tondu wakihota kuuna gikwa ihatha.Ningukuhe maingi, ma riu na ma tene. Nawe urore maria magoka. Ndukainire ihugo ta muka wi kironda, toboka kuo rwatua kubaca wamukirie, wahota kwiyumbanira. Mawooni nimatiganite ota uria mayu matiganite. Reke tuthii tukore njaamba, na ti njaamba nyamu, ni njaamba mundu.Thooma wiiguire......................

KIAMBIRIRIA NGWACI NYIINGI

Muthoomi muugi, wi munyite ugeni rurenda-ini ruru. Ndina wihooko ati nitugutwarana hamwe rugendo-ini. Ndugathethuke tondu haria tuguthii he gatagiria. Ndigukuhumithia, ngugutwara o kahora. Ndukahikike tondu wakihota kuuna gikwa ihatha.Ningukuhe maingi, ma riu na ma tene. Nawe urore maria magoka. Ndukainire ihugo ta muka wi kironda, toboka kuo rwatua kubaca wamukirie, wahota kwiyumbanira. Mawooni nimatiganite ota uria mayu matiganite. Reke tuthii tukore njaamba, na ti njaamba nyamu, ni njaamba mundu.Thooma wiiguire......................