KĨHOOTO WA MWARIAMA 2

Mũrata Wakwa Mũthomi Mũgĩ, tũratiganĩrĩire nawe o ũndũ mũndũ ũgwĩtwo Kĩhooto arika gũthomera mũndũ ũcio wagwĩte irima. Na noho amũririe atĩrĩ….

‘Rĩu wee na gacaũ nũũ wagĩrĩirwo nĩ gũkorwo e irima thĩiniĩ?’
‘Hatirĩ.’
‘Ĩĩni! No rĩu wee nĩwe wĩ irima. Nĩngwenda woima ũũke ũngore na nĩngũkuongerera mataaro mangĩ nĩgetha ũmenye gũthiaga ũteekũgwa marima-inĩ. Ona ta reke ndore kana ndĩna maratathi marĩa mararutĩtwo nĩ cibũ, igũrũ rĩa marima ta maya, wahota gũthomanga wa mũira uumĩte kũu na ũteithĩke.’
Kĩhooto agĩcoka na mũithikiri-inĩ wake, akĩhingũra mondo yacurĩtio mũringoti-inĩ na akĩrika kũrora maratathi marĩ ho. O hĩndĩ ĩyo hagĩũka atumia eerĩ mena ciondo na mĩkwa magĩthiĩ mũgũnda na mainĩke na ngũ. Magĩĩkora Kĩhooto na makĩmũgeithia.
‘Wa Kĩhooto wĩmwega?’
‘Ndĩmwega ngarĩkia na ingĩagĩra kũrĩ ũguo ndatwarwo thoko.Inyuĩ mũrĩ ega?’
‘Tũrĩ ega ngoro ona mĩĩrĩ. Nĩkĩĩ warũgama njĩra-inĩ kaĩ wathũkĩrwo nĩ mũithikiri.’
‘Ndĩrarora iratathi rĩrĩa rĩrarutĩtwo nĩ cibũ igũrũ rĩa marima maya me gũkũ maganjo-inĩ ndeithie mwanake wĩ haha narĩo.’
Atumia acio magĩikia maitho mwena na mwena na matione mũndũ ũngĩ makĩũria, ‘Eha?’ ‘Agũĩte harĩa irima-inĩ, itoĩ kana egũthiaga ahingĩte maitho na nĩ mũthenya, riũa rĩarĩte barigici.’
‘Hĩ! Nagithĩ ti wambe ũmũrute ũcoke ũmũhe maratathi athome. Agĩthoma e irima ateithĩka nakĩ? Uuui! wa Kĩhooto, ndũtuonie na kũrĩa arĩ!’
Kihooto agĩkĩmonia harĩa irima rĩarĩ. Atumia acio magĩkundĩkania mĩkwa yao magĩikiria mũndũ ũcio warĩ irima mũthia ũmwe, ũrĩa ũngĩ makĩenda kuoherera mũtĩini no ũgĩkuhĩha. Makĩra Kihooto ohore mũkanda ũrĩa wohete karati mũithikiri-inĩ makundĩkanĩrĩrie na mĩkwa iyo. Kĩhooto akĩhana ta ekũrehe thieya mũtũmia ũmwe akĩmũikia kamũhwa akĩmwĩra. ‘Ĩĩ kaĩ wĩ mũndũrũme wa ndũũ ũrona atũmia magĩtangĩka haha nawe no kũng’ethia ũng’ethetie ta iria ciarĩ gwa Thiaka. Kaĩ wathiĩte ma ithinga kana ndũrĩ wathiĩ?’
Kĩhooto akĩribariba akĩohora karati, magĩkundĩkanĩrĩria mukanda na mĩkwa, makĩoherera mũtĩ-inĩ. Makĩra mũndũ ũcio warĩ irima aharũkie mũkwa njegeke cierĩ na akundĩke. Makĩmwĩra ekinyĩre na kũgũrũ kũrĩa gũtatubĩte nao makĩmũgucie.
Kĩhooto akĩmera, ‘Mwagĩrĩirwo nĩ ũmwe agucie nake ũrĩa ũngĩ agagithiũrũrũkagia mũtĩ-inĩ mũkwa wathira ngoro.’
‘Nawe wĩkage atĩa? Nĩ ũtuĩkire nyabara.’
‘Ee, ke njuge twĩ hamwe.’ Agĩcokia aconokete na akĩnyita mũkwa magucie.
Nĩmakĩgucirie kinya mũndũ ũcio warĩ irima akiuma. Rĩrĩa aumire agĩkoma na nda hau mwena-inĩ wa irima ahũmũke. Atiira maitho na akĩrũgama Kihooto akĩmaka matũngania maitho. ‘Wanjũkĩ, nĩwe?’
‘Ĩĩ, nĩniĩ baba.’
Wanjũkĩ aarĩ mũriũ wa Kĩhooto. Athiagĩte mbere nĩgetha akanyite kĩwanja thoko-inĩ. Akĩona mũtũmia mũkũrũ agĩthĩnio nĩ gacaũ akĩmũteithĩrĩria gũkahĩta. Maatigana agĩtuĩkanĩria hau maganjo-inĩ ahonokie mathaa macio morire akĩhĩta njaũ, agĩkĩgwa irima.

KIHOOTO wa MWARIAMA

Murata Wakwa Muthomi Mugi

Ta reke nguhe ndeto ino ya mundu ugwitwo Kihoto.

Mũndũ ũmwe nĩ agũire irima rĩarĩ iriku kũndũ gwakoretwo andũ mathama na magatiga marima ma cioro na maĩ matarĩ mathike. Na rĩrĩa akayaga e kũu irima thĩiniĩ, hagĩũĩkĩra anake a itũũra rĩu mena airĩtu magĩthiĩ rwĩmbo. Rĩrĩa maiguire mũkayo makiuga nĩ ngoma cia arĩa manathikwo kũu iretana, magĩtema rĩa kamũtĩ morĩte, magĩikũrũkĩrĩra na makĩambatĩrĩra makĩbuĩria.

Hagĩũkĩra mũndũ wetagwo Kĩhooto wa Mwariama, wathiaga thoko Marobo, ena mũithikiri akuĩte matharũ na karati ga kwendia. Akĩigua mũndũ ũgwĩtana na iyũ. Agĩtiirania mũithikiri wake mũtĩ-inĩ warĩ hau hakuhĩ na agĩthiĩ gwĩtĩka mũndũ ũcio wakayaga. Na rĩrĩa acũthĩrĩirie irima thĩiniĩ akĩona mũndũ ũcio wagwĩte akĩmũũria, ‘Wĩ mũgũthe?’
‘Aca no kũharario ndaharario na ndaigua kũgũrũ gũkũ kwa ũrĩo ta gwekindĩra.’
‘Hĩ ũkĩrĩ na mũnyaka,’ Kĩhooto akĩmwĩra, ‘gũkũ gũtiendaga mũndũ gũthiĩ arorete igũrũ ta hũngũ, no nginyagia ũkarora wega harĩa ũrakinya. Nguona wee ta wĩ mũndũ mwĩthĩ kũngĩra, ndwagĩrĩirwo nĩ gũthiĩ ũkĩgũaga marima ta thwara, wee ndũrĩ njege kana ngari ũikare irima.’

Mũndũ ũcio warĩ irima akĩrika kũmũcokeria akiuga, ‘Kaĩ ũũĩ nĩ kwenda ngwendaga..’ Kĩhooto akĩmũtwa mĩario akĩmwĩra,‘ Atĩ kaĩ ũũĩ nai nai! Ũkũgũaga nĩ kũnyiha kana nĩ maitho ũkũrĩte, ũcoke ũtinde ũgĩkaya ũtere andũ a bata mathaa mao atĩ makũrute. Kaĩ ũtararĩ mũcemanio-inĩ wa cibũ ũigue ũrĩa aroigire atĩ andũ memenyerere kũgera maganjo-inĩ nĩ ũndũ wa marima. Na arongerera atĩ no nginyagia andũ mathike marima macio. Rĩu wee ũrenda gũthikwo wĩ muoyo?’

Mũndũ ũcio warĩ irima akĩaga wa gũcokia tondũ nĩonaga atĩ mũndũ ũcio ndamũteithagia na mĩario yake.

‘Rĩu niĩ nĩngũgũteithia na mataaro,’ Kĩhooto akĩrika kũmwĩra, ‘rĩrĩa ũkũgera marimainĩ ta maya. Wona handũ hena nyeki nduru, hau hetheme tondũ nĩho he irima. Ningĩ mũndũ nĩathiaga na mũtĩ agathecatheca mbere yake na mũtĩ ũcio wahota kũmuonia harĩa he irima. Na mũndũ ndageraga kũndũ ta gũkũ ũtukũ kwĩna nduma. No ũgũkĩgeraga nyeki-inĩ ũtigĩte barabara nĩkĩ?’
‘Nĩ gacaũ ngũhĩtaga, gatũhĩra gũkũ marima-inĩ ndakĩgũa o ndĩgateng’eretie.’
‘Ndũgũkĩona gacaũ nĩ ta ke na hakiri gũgũkĩra, nonga mũkĩrĩ nako kũu irima thĩiniĩ?’
‘Aca.’
‘Rĩu wee na gacaũ nũũ wagĩrĩirwo nĩ gũkorwo e irima thĩiniĩ?’
‘Hatirĩ.’
‘Ĩĩni! No rĩu wee nĩwe wĩ irima. Nĩngwenda woima ũũke ũngore.........
Nitugathii na mbere ruciu

Kamaanja Kũguraria mbũri ciake 3

Mũrata wakwa Mũthomi Mũgĩ, tũratiganĩrĩire o ũndũ igongona rĩa Kamaanja rĩmatĩte kĩharo-inĩ, na andũ magĩkĩra ũira Kamaanja nĩatinĩria Mũgeci kiande. Andũ nĩmakĩnyitirwo rũra tondũ…

Irio iria cirugĩtwo mũciĩ ũcio ciarĩ nyingĩ. Andũ makĩrutirwo njahĩ, meru, ikwa, ũcũrũ wa mũkiyo, igwa, thathi ona arĩa mendaga kũnyua cai makĩheo. Angĩ magĩtia thota na arĩa mendaga kũnyua kĩndũ kĩngĩ makĩirwo monane thutha wa igongona kũrĩka. Andũ marika kũhũcũka, nyakĩnyua ya rũgongo rũu ĩkiuga no nginya ĩcũgie mwana wao. Makĩrika kũina ndumo magĩcũgia mwana wao na makĩmũnaga mũno. Magĩcoka makĩingĩra na gĩtiiro makĩgemia igongona na ngemi na kĩrurumĩ. Riũa rĩgĩthũa gũtirĩ wendaga gũũkĩra nĩ ũrĩa igongona rĩamatĩte wega. No tondũ rĩtietagĩrĩra mũthamaki, igongona nĩrĩaharaganirio gũtanacingimana, arĩa mainũkaga handu he gatagĩria na a kũraihu makĩinũka. Kamaanja na anake a riika riake nĩmatigirwo na thutha tondũ nĩkwarĩ na igongona rĩngĩ hwaĩ-inĩ rĩa gũkundio ũcũrũ no rĩu rĩarĩ rĩa mumo wiki.

Anake arata a Kamaanja nĩmaikarĩte thĩ nyumba gwa ithe wa Mugeci. Ithe na nyina wa Mugeci nĩmeyeheretie na magathiĩ na Gikunda nĩkũmenya atĩ anake acio nĩmendaga maheo ihinda meyate. Mũgeci nĩ orĩtie airĩtu maigana ũna arata ake moke mamũteithĩrĩrie kũheana ũcũrũ. Rĩrĩa ũcũrũ wakĩrehirwo, ũgĩgĩkĩrwo ciihũri-inĩ anake manengererio makĩrika kũruta ũbuthi na nguthi. Wa mbere akiuga ũcũrũ ũcio nĩ mũhoro, ũgĩthiĩ ũkihiũhio, mekĩrĩrwo ũmwe akiuga marenda kũomborwo kanua nĩ ũrĩa ũcũrũ wahiũhĩte. Ũgĩtuĩka ũkahorio.

Kamanja anengerwo wake akĩũmbia na akĩrega kũhutia kĩihũri kĩu mena Kagũcia. Akiuga no akundirio. Mũgeci agĩũka gũkundia mũratawe ũcũrũ. Akiuga ndanyuaga ũcũrũ atethambĩte moko na maĩ mararu. Maĩ makĩgĩrwo akiuga no nginya hagie na airitu atatu. Ũmwe amũitĩrĩrie maĩ, ũrĩa ũngĩ anĩrĩrie matikamũitĩkĩre na ũrĩa ũngĩ amũthambie moko, na noguo mekire.Mugeci agĩkumutha mũratawe njara o ũũ wega nake Gacirũ wa tatawe akamũitagĩrĩria maĩ. Kamaanja akiuga no nginya ahurwo thithino ahote kũnya ũcũrũ Mũgeci akĩmũhura. Agĩcoka akĩrika kũmũkundia ũcũrũ. O akunda akoiga ahurwo macũrũ o ũguo o ũguo kinya akĩnina ũcũrũ wake. Wakĩrĩ ũhoro wa gĩkeno kĩnene tondũ ona airĩtu acio arata a Mũgeci gũtirĩ warakaraga ona anake acio maruta nguthi na ũbuthi, mamekaga o ũrĩa mũndũ oigaga tondũ wakĩrĩ ũhoro wa kũgemia igongona rĩa Kamaanja na Mũgeci.

Thoma rũciũ rũngĩ ngũhe ndeto ng’eni.

KAMAANJA KŨGURARIA MBŨRI CIAKE 2

Mũrata Wakwa mũthomi Mũgĩ, twatigĩrĩire o ũndũ mbũri cia Kamaanja cia ngurario ciekĩrwo riiko, nĩgetha igongona rĩa kũguraria rĩthiĩ na mbere. Ta thoma ũigue ũrĩa gwathire na mbere…

Mbũri ya ithe wa Kamaanja yekĩrirwo riiko mwanya. Nyama cia gũtherũkio nacio igĩĩkĩrwo rũrigi rwa mũgio rũgacucura na nja nĩgetha rũgũcagio nyama ikĩrutwo nyũngũ thĩiniĩ. Rũrigi rũngĩtuĩka, no ũcaririe njobe nĩgetha ũthece nyama nacio na wahota kũhĩa nĩ mwaki. Ciatarwo igĩũka icunjĩ mũgwanja na itingĩrugwo irĩ mũganja mũru. Nĩkĩo rũcuthi rũkĩrengwo maita merĩ na ikĩrugwo nyũngũ ĩmwe irĩ inyanya, nyũngũ ya kerĩ otaguo.

Nyama ciarĩkia kũhĩa, andũ magĩkorwo nĩmagomanĩte na makanyitwo rũra. Andũ a ndundu ya ithe wa Kamaanja nĩmaikarĩte thĩ nyũmba na makaranĩria na ithe wa Mũgeci matongoretio nĩ Gĩkunda. Indo iria marehete mũthenya ũcio irĩ cia gũtarĩrwo mĩrongo-inĩ kana irĩ cia kũhingithia iria metĩitio ikĩneanwo. Magĩcoka makiuma nja nĩgetha igongona rĩa gũtinia kĩande rĩthiĩ na mbere. Kamaanja nĩeharĩrĩirie wega na nĩahĩahĩaga nĩkwenda kũrĩkania na ndeto ĩyo ya kũgũrarĩria Mũgeci.

Magĩikara thĩ, mũtabania akiuga no hingo Kamaanja ekuonania mũirĩtu ũrĩa aathugĩte mũciĩ ũcio. Hagĩũka atumia ana a riika na cũwe wa Mũgeci mena mĩtirima, akĩũrio kana wake e hau, Kamaanja akiuga aca. Hagĩũka ciana kenda cia mĩaka ĩtano kinya ikũmi, akĩũrio kana wake e hau, akiuga aca ndarĩ ho. Hagĩũka airĩtu kenda, othe mehotorete marĩthũ mahanaine na megekunĩkanĩria ũthiũ na marĩthũ o mahanaine makĩrũgama mbere ya Kamaanja akĩũrio kana wake e hau. Kamaanja akĩmenya nĩ mũigĩre mũtego. Na tondũ wa mwene nĩ ũmwe gĩkĩ kĩngĩ nĩ kĩrĩndĩ, nĩamenyete wega kĩratũ kĩrĩa Mũgeci ekĩrĩte na akeĩĩra atĩ arora iratũ nĩ ekũmũmenya ona ekunĩkanĩirie ũguo. No athiĩ kũbaranga akĩona atatũ mekĩrĩte kĩratũ ota kĩu akĩgwatwo nĩ thĩna. Wendo wĩ kĩriga tondũ Kamaanja ndahĩtirie na ũrĩa ahumbũririe ria mbere aarĩ Mugeci. Kamaanja akiuga wake wa ngoro wa gwĩthugĩra nĩ ũcio. Andũ arĩa marĩ hau mona ũguo makĩhũra hĩ nayo nyakĩnyua ĩkiuga ngemi.

Kamaanja aigĩirwo metha kĩharo gatagatĩ. Nyama ciarehetwo na gĩtarũrũ na kiuga gĩkaigwo mwena-inĩ. Akĩnengerwo kahiũ ka raũ, akĩoya guoko agĩtinia kiande agĩkĩra kiuga-inĩ. Akĩrenga gĩtũngo kĩa mara na kia inĩ na mũromo wa ihu agĩĩkĩra kiuga-inĩ. Agĩcoka agĩtinia gacunjĩ ka nyama ya guoko akĩrũmia Mugeci ta ũrĩa comba ũrũmagia mũhiki keki. Nyakĩnyua ĩkiuga ithano cia kahĩĩ. Nyama icio ciekĩrirwo kiuga-inĩ ikĩneo Mugeci akaihũrĩre airĩtu a riika rĩake arĩa erekeire kugĩra ũhoro atuĩke mũtumia. Nacio iria ingĩ ciarugĩtwo ona cia hĩhio igĩtinangĩrio andũ arĩa othe mokĩte, o mũndũ wa gacunji, tondũ mambura nĩ njũno. Kamaanja akĩmenya atĩ rĩu we nĩ agũranĩte, tondũ ũgũtinia kiande ũcio nĩ ũhiki mũrũmu kũringana na mũtugo witũ. Gĩtũmi nĩ tondũ gũtirĩ ũtinagĩrio kiande ataracĩirio, na mũndũ aguraragia mbũri iria aracĩtie. Ũngĩgĩtinia kiande ũtaracĩtie-rĩ, ũrakĩguraria kĩ? Icio no ta nyama cia mbucĩrĩ na ti cia igongona. Cia Kamaanja ciarĩ nyamũkĩre na nĩkĩo andũ makeneire igongona rĩu na makĩrathima.

Irio iria ciarugĩtwo mũciĩ ũcio ciarĩ nyingĩ ..

Thoma rũciũ rũngĩ .

MATAARO MA CARI, KŨRĨA NGIMA NA KĨGWA

Mũrata wakwa, nĩ ũkũririkana atĩ nĩũracemanĩtie na Cari harĩa matuka-inĩ ma Mũkoma harĩa akorire Kamaanja na Kabaca makĩnyua thota. Maya nĩ mamwe marĩa aataraga andũ namo tondũ gũthiĩ nĩ kuona na kagũrũ ke ime na ke mũhu tũtihanaine. Augaga nĩ ũrĩa monete magĩetha indo….

Rũcinĩ manyuaga ũcũrũ wa igata na rĩngĩ makanyuanĩria na ngwacĩ cia mũrara. Thaa thita marĩaga ngima na kĩgwa, hwaĩ-inĩ makarĩa gĩtheri na njenga na rĩngĩ gĩgekĩrwo marenge. Kaingĩ mboco nĩgũtarwo ciataragwo tondũ itiarĩ nyoneki. Ngundi ĩmwe ya mboco cia mwitemania kana igĩrĩ cia wairimũ, nĩyaiganĩte kũruga nyũngũ ng’ima. No rĩngĩ nĩgwakoragwo na noe, na igagĩkĩrwo ithenya rĩa mboco.

Thĩna ũrĩa warĩ mũnene nĩ wa kũmenya kũrĩanĩria ngima na kĩgwa. Rĩngĩ mũndũ atanamenyera ameranagĩria makoro na ngima kana rĩngĩ akameria makoro agatua ngima. Ĩndĩ tondũ mũtũũri mũno ndagaga, nĩmamenyerire o kahora na makahimbitaga kĩgwa ũũ atĩ makoro makiuma kanua nĩmakagia mwaki, nĩ ũrĩa makoragwo mahihĩtwo ngogoyo yothe ĩgathira, makahaana ta maya mekwanĩkĩtwo riũa-inĩ. Nayo ngima tondũ yakoragwo ĩhana ta tothi ya hĩhio kũũma, yekĩragwo kĩni kĩa ũrĩo, nakĩo kĩgwa kĩni kĩa ũmotho ũkahimbita ngogoyo yothe, ngima ĩgatweka ĩkaharurukania nayo. Wagĩa na kamweke geria wone kana hihi wee wahota kũrĩanĩria ngima na kĩgwa, umagare ũgethe indo.

Mathĩna nĩmonagwo na nĩ mamwe na arũme. Andĩkwo wĩra nĩ athirĩirwo nĩ mbeca mũico ũtarĩ mũkinyu. Athiĩ kabati agakora no cukari kũrĩ, gũtirĩ macani kana iria ona kana mũgate. Agakĩruga cai wa cũkari. Cukari noguo macani na noguo cukari no cai ũgagĩkorwo no kabiarũ. Wakĩhota kũria mũndũ ekũruga cai na cukari mũtheri atĩa. Ũguo nĩ ta kuuga atĩ wee nduonete maingĩ. Mũndũ ekĩraga cũkari gĩciko kĩmwe gathaburia-inĩ ga cai ũkahagĩra riiko. Waambĩrĩria kũgarũra rangi ta wa koko ũgekĩra maĩ gĩkombe kĩmwe ũkareka matherũke. Teng’ũra na wĩkĩre gĩkombe-inĩ, ndũgatinde ũgĩcunga tondũ hatirĩ kĩndũ ũngĩcunga. Ĩkĩra cukari ũcamie ũrĩa wendaga na ũcio nĩ cai mwega mũno wa turungi kana kabiarũ. Wĩnyuĩre nda nĩ kĩrimũ nĩkũhenio ĩhenagio. Ũcio nĩ ũtwaranaga wega na ngara ya manja, na umagare ũgethe indo.

Ũngĩkorwo ũtigĩtie kĩmwe kĩnyinyi na kĩigane kũgũra cai no ũnyue cai igĩrĩ na thogora wa cai ĩmwe. Waingĩra mũkawa, ikara haraihu na mwendia na wĩtie cai ta mũndũ wĩna haraka. Geria gũkunda maita merĩ makai manene biũ, na wĩmenyere mũno ndũkomboke kanua tondũ cai wa kiociki ũkoragwo ũhiũhĩte ta thathi wa mũnyuko. Wakunda, ĩta mwendia ũmwĩre atĩ cai ũcio wĩna iria rĩingĩ mũno na arehe gaturungi. Ũkũreherwo turungi gikombe kĩgima. Tukania na cai waku. Mwendia ũcio acoka na riiko ĩta ũngĩ ũmwĩre atĩ cai ũcio wĩna turungi mũingĩ na nĩ ũkwenda karia. Nake tondũ no egũkĩona ũrĩa ũrũrĩte turungi nĩ egũkũrehere iria na hau ũthondeke cai ikombe igĩrĩ na thogora wa gĩkombe kĩmwe. No ũkĩmenye ndũngĩka ũguo maita merĩ mũkawa ũmwe, no ngiya ũgĩthame mũkawa ũcio na wathiũrũrũka mĩkawa yothe ya kambĩ ĩyo ũgĩthame itũũra na wathiũrũrũka matũũra mothe umagare ũgethe indo.

Rĩngĩ wahota gũkorwo ũtigĩtie o cia ngima theri. Tiga thoni, thiĩ o mũkawa-inĩ na ũikare thĩ ta arũme arĩa angĩ, worio kĩrĩa ũkwenda wenderio, wĩtie ngima. Worio ‘Ũkwenda ngima nakĩ?’ Cokia, ‘Wee mĩrehe na thani.’ A’rehe mũrore na maitho mahana toci na ũmwĩre ‘Ta ndehera maĩ mararu na ngirathi na wĩke ũndũ wa haraka nĩndĩracoka wĩra’. Wĩtue ta mũndũ ũkoragwo na maũndũ make na taarĩ ũndũ ũmenyerete gwĩkaga kaingĩ. Itĩrĩria ngima yaku gacumbĩ na wambanĩrĩrie nayo na njara. We tutha ngima ũtekwĩhũgũra. Watiira maitho utũnganie na mũndũ ũkũrorete, tondũ hĩndĩ ĩyo wee nĩwe thenema mũkawainĩ ũcio, ũkahaana ta ũkũrarama ta cimba ĩtunyĩtwo nyama, nao acio makainamia maitho. Hĩndĩ ĩyo mwendia na aruti a wĩra makoragwo mariganĩirwo nĩ biacara na magũcũthĩrĩirie mone kana nĩ ũgũitwo nĩ ngima mũkabu. Kunda maĩ na ũikũrũkie ngima. Ũngĩaga kũhũna ĩtia marica na wongererwo gakima kanini na tũmaĩ tũngĩ. Angĩkorwo mbembe ya mũtungo na ngara itirĩyanagĩrio na gĩtowero-rĩ, na nĩtũrĩaga mboburũ ĩ kabu-rĩ, ngima ĩgwĩtĩa nĩkĩ, atĩ no nginya ĩrĩyanĩrio na gĩtowero? Kunda maĩ na wenda mangĩ wĩtie, na warĩha ndũkariganĩrwo nĩ kuoya gatuthu bĩki na ũthiĩ ũgĩthambagia magego na njĩra ta uuma kũrĩa nyama, umagare ũgethe indo.

Nĩtũcemanie rũciũ rũngĩ ngũkundie ndeto.

MWAKA MWERŨ

Mũrata wakwa mũthomi mũgĩ, Tũrĩ kũrĩa thigũkũũ na twagĩkena o mũndũ na njĩra yake. Ndũrakĩrũgirie mwaka o wega? Rĩu mwaka ũrĩ gũka ũngĩ mwerũ. Rĩu kinya twatigana nĩtũgĩkoretwo na maũndũ maingĩ na angĩ magakorwo na ihinda rĩa kuga maũndũ marĩa megwĩka mwaka ũyũ na marĩa megũtigana namo. Ona ũgĩtiganaga na macio maku-rĩ, rekei tũnyitanĩre twĩ hamwe maya:
Tuge
O mũthenya ndũrĩtukaga itathomete kaũndũ kerũ
O mũthenya ndũrĩtukaga itateithĩtie mũndũ na kaũndũ kana kĩndũ
O mũthenya ndũrĩtukaga itekĩte ũndũ wa gũkũria mbeca ciakwa
Gũtirĩ mũthĩ ũgatuka itaumagarĩte gwetha indo
Gutirĩ mũthĩ ũgatuka njikaire thĩ njeterire ciume na igũrũ irĩ ndinangie
Gũtirĩ mũthĩ ũgatuka itoete kahiũ ngatinangie
Ndikona mũndũ akĩhĩtia njuge nĩ thĩna wake, njage kũmũrũnga
Ndikwendia ma yakwa
Ndigathurana na ũrĩa hũnĩtio nda
Ndigũtiga gũtuĩka mũgĩkũyũ
O mũthenya ndũrĩtukaga itahoete Ngai.

Gĩa na mwaka mwerũ mwega na tũtwarane hamwe rũrenda-inĩ rũrũ.
Roka rũciũ ũthome marĩa meho.
Thaai