Cai gwa Kuini: Gĩcunjĩ gĩa gatano

Mũthomi mũgĩ, mũrata wakwa, ngũkĩhoka atĩ nĩ ũragĩire na kũrũgia mwaka kwega, na akorwo kũrarĩ kũũru kũriganĩre, na ũkĩrĩ oro ho wega tondũ nĩ ũragĩthoma ndũmĩrĩri ĩno. Twatiganĩrĩire ngĩrorete kũnyuanĩra cai na kuini, Wangũ wa Rũraya, gĩthikĩrĩrie ngũhe ũhoro….

Ningwĩrire atĩ o ũrĩa matukũ makuhagĩrĩria noguo matarania na mathĩna maingĩhaga. Ũndũ ũrĩa rĩu wakĩngomeire nĩ kũũria ngathiĩ atĩa. Ti mũtugo wa mũndũ agĩthiĩ cai gwa Kuini gũthiĩ e magũrũ o ũguo ta kũmbakũmba. Wahota kũingatithio ta kurũ nĩ thigari cia kĩhingo-inĩ. Makĩria ũngĩkorwo ũkuĩte kaburungo gatekũmenyeka, wahota gwĩkũũwo atĩ ũrathugunda kũgera mũthamaki ngero. Mũndũ athiaga na muondoro e kwa memba nĩgetha thigari ĩkahũra thurutia nĩ kuona atĩ mũndũ wa bata nĩ akinya. Rĩu niĩ-rĩ, muondoro na ndereba-rĩ, ingĩakĩrutire kũ? Ngiuga nĩ ngwĩyũmĩrĩria ta mwana wa kahĩĩ tondũ njamba nyinyi ndĩnyakagwo. Ngĩhũra thimũ gwa kambuni cia gũkomborithia mĩtokaa ngĩheo thogora wa kũbunja mbanjeti yakwa ya mwaka mũgima. Ngĩkanja ĩyo.

Ngiuga no ngĩkombore ngari ya tegithi na ĩgĩkorwo ĩgĩthambĩtio wega na ĩtĩkĩrĩke kĩhingo-inĩ. Ngĩcoka ngĩciria atĩ nĩkũrĩ ũndũ ũngĩtũma ngaheo kamweke ga gũthũrima ngati ya gĩtĩyo ndakinya kwa mũthamaki. Na onayo nĩndagĩthiaga gĩcicio-inĩ na ngegerekania na ũrĩa nyonaga gũgĩkwo hĩndĩ ya gũthũrima ngati ta ĩyo. Ngakinyũkia na ngahũra thũrũtia o ngĩthiaga. Gũtikĩrĩ ũndũ ũngianyumire na thutha na ngorwo iteharĩirie tondũ mũthiganwo nĩ ũrĩ nja ndamũhĩtagia.

Gweterera ti kũinaina mũthenya nĩwagĩkĩire. Ngĩthamba na ngĩkamũra. Ngĩhumba thuti ĩrĩa ya rũcinĩ. Ngĩĩyua kĩrengeri na thaa ya mũhuko. Ngĩoya ngũbia ĩrĩa ya mũcomororo ĩhana ta mũkebe wa Kĩmbo wĩ mũkurumanie thani igũrũ, ngĩmĩnyua mũtwe. Ngĩhagĩka gatambaya ka ngacibũ mũhũko-inĩ wa igoti. Ngĩoya maburi ngĩmahagĩka njohero ya ũmotho. Ngĩnyita mburungo ciakwa cia matega na guoko kwa ũrĩo. Ngĩrũgama gĩcicio-inĩ rĩa mũico ngĩrora magego na njuĩrĩ ngĩona ndiakĩrĩ mũru. Ngĩgũtha cimairũ, ĩĩ kwenga igego. Ngiumagara.

No nginyagia ingĩakĩhaicire mũgithi nĩgetha ngĩkũhĩrĩrie mũciĩ mũnene ngĩhaice tegithi. Kuma kũrĩa ndaikaraga nginya gĩcũkĩro kĩa mũgithi nĩ rũgendo rwa hakuhĩ ithaa rĩmwe nginya ceceni ya Bikitũria. Ndakĩrĩ na thĩna tondũ ndingĩaikarire thĩ mũkũnjo wa thuti ndũgathũke. Ngĩthiĩ ndũgamĩte ona mũgithi ũtarĩ na andũ. Athii mandoraga ta ndeketie raini naniĩ ngameera na ngoro mũngĩũĩ kũrĩa ndorete mwanyinamĩria. Ngĩkinya gĩcukĩro kĩa mũgithi kĩa Bikitũria na ngiuma. Ngĩikangia maitho ngĩcaria tegithi ĩrĩa ingĩonire ta ĩna riri hanini na ĩgathera. Ĩrĩa ndonire yatwarithagio nĩ karathing’a warĩ na nderu ciakinyĩte gĩthũri. Itanaingĩra ngĩririkana atĩ mũndũ ta ũcio, nĩ ũndũ wa kĩremba na nderu, ahota gwĩcirĩrio nĩ thigari cia kuini, atĩ nĩ wa nyina na mwarabu ũrĩa ũtũire acaragio na ngeranĩrio ngero nake. Ona harĩa ngari yarĩ njega, nderaba akĩaga gwĩtĩkĩrĩka. Ngiuga nĩngweterera ĩngĩ. Ĩgĩuka ĩgĩtwaragwo nĩ nyeuthi taniĩ. Ngĩnyua thĩiniĩ kwa memba, na ngĩmwĩra kũrĩa ndorete. Akĩnjikia riitho na agĩkinyũkia kĩrachiĩ ngari ĩgĩkũũra. Ngĩmwĩra na ngoro “Ona ti kũndora, ũkũigua ũguo, ũngĩũĩ kũrĩa ndathiĩ, wanyinamĩria.”

Ndakĩrũgamĩirio kĩhingo-inĩ kĩa mũciĩ mũnene wa mũthamaki. Ngĩona thigari igĩrĩ irũgamĩte, ta ici nyũmithie, mwena ũrĩa ũngĩ wa kĩhingo na ngĩmenya ndĩmweterere. Ngĩrĩha ndereba wa tegithi, tũkiumanwo. Ngĩthondeka ngũbia yakwa wega, ngĩnyita mburungo ciakwa, ngĩhagĩka maburi njegeke, ngĩĩtambũrũkia ta cũcũ wa njoka na ngĩkinyũkia ndorete kĩhingo-inĩ. Ngĩcomora marua makwa ma gwĩtĩrwo cai ngĩmaneana gatiricainĩ ka mwamũkĩri wa ageni. Mwamũkĩri akĩrora marua marĩa, agĩcoka akĩndora akĩoya thimũ…..

Thoma rũciũ ũigue ndeto ũrĩa ciathiire.